Zoek
English
  Studiegidsen 2009-2010
Radboud UniversiteitStudiegidsenFaculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica > Bachelor Informatica en Informatiekunde

Het vakgebied 

IT en onze maatschappij

De afgelopen decennia heeft de informatietechnologie (IT) een enorme vlucht genomen in onze samenleving. De snelle ontwikkelingen van computers en internet zijn fascinerend, en leiden tot snelle veranderingen in de maatschappij. IT is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven, en het scala aan diensten en toepassingen waarin IT een rol speelt (zowel voor particuliere gebruikers als in het bedrijfsleven) breidt zich in een steeds sneller tempo uit.  Men spreekt wel van een digitale revolutie. De effecten zijn overal merkbaar in het dagelijkse leven. Door de nieuwe mogelijkheden van de technologie kunnen artsen beter ondersteund worden, en kan het management in bedrijven veel effectiever werken. Er ontstaan zelfs nieuwe vormen van bedrijfsvoering.  

Maar IT kan alleen effectief zijn als aan de volgende voorwaarden is voldaan:

  • de technologie (software en hardware) moet goed zijn; dat wil zeggen, betrouwbaar, veilig en technisch goed uitgewerkt;
  • de technologie moet ook de juiste technologie zijn, dat wil zeggen goed afgestemd op de mensen die ermee moeten werken, en optimaal geïntegreerd binnen de organisatie die er gebruik van maakt.

Dat deze factoren allebei van groot belang zijn, blijkt keer op keer in de praktijk van alledag. Talloze voorbeelden kunnen dit illustreren. Zo werd bij de verkiezingen in 2006 op het allerlaatste moment een aantal stemcomputers nog vervangen, omdat was gebleken dat beveiliging onvoldoende was gegarandeerd. Inmiddels heeft een officiële commissie de veiligheid van de stemcomputer onderzocht, wat o.a. geleid heeft tot de herinvoering van het "rode potlood" bij meer recente verkiezingen. En: wie van ons zou het leuk vinden als zijn bankgegevens zo maar konden worden afgeluisterd tijdens het bankieren via internet, of zijn medische gegevens uit het Electronisch Patiëntendossier door anderen konden worden gebruikt? Ook hier is het veiligheidsaspect en de betrouwbaarheid van software cruciaal. Om nog maar niet te spreken over software die is ingebed in het besturingssysteem van bijvoorbeeld vliegtuigen (zoals bij recente vliegtuigongelukken nog eens overduidelijk werd geïllustreerd) en andere geavanceerde technologie. Dat de betrouwbaarheid van die software gegarandeerd moet zijn, spreekt voor zich. Voorbeelden als deze maken deel uit van ons dagelijks leven, dat inmiddels doordrenkt is van informatietechnologie.

Maar ook het tweede aspect is van groot belang. Regelmatig horen we voorbeelden in het nieuws van miljoenen die over de balk gegooid zijn omdat een overheidsinstantie of bedrijf software heeft aangeschaft die uiteindelijk toch net niet deed wat het zou moeten doen, of die niet gebruikt wordt omdat bepaalde gebruikersaspecten bij het ontwerpen ervan uit het oog verloren zijn. En je bent vast zelf ook al eens aangelopen tegen een gebrekkige gebruikersinterface of electronische dienst waaraan je je ergert, omdat deze helemaal niet aansluit bij hoe jij als gebruiker te werk wilt gaan. En wat is het effect van het invoeren van al die technologie op de werknemers, informatiestromen en processen in een organisatie?

De twee hiervoor genoemde invalshoeken zijn dus beide belangrijk, en vullen elkaar aan.


Het speelveld van de opleidingen

Deze invalshoeken vormen het kader van de opleidingen Informatica en Informatiekunde. De opleidingen bewegen zich op het zelfde speelveld; een speelveld waarin de componenten Mens, Organisatie, Technologie en Informatie een rol spelen (zie figuur 2.1).

[figuur toevoegen]

De informaticus benadert de vraagstukken in dit vakgebied voornamelijk vanuit de technologie, terwijl de creativiteit van de informatiekundige zich vooral richt op de samenhang tussen deze technologie en haar context (mens, organisatie, informatiestromen). Concreter gezegd:

  • Informatici ontwikkelen methoden en gereedschappen om de bouw van computersystemen te ondersteunen. Hoe kun je ervoor zorgen dat die computersystemen betrouwbaar zijn? Een belangrijk aandachtsgebied hierbij is bijvoorbeeld Security.
  • In de informatiekunde draait het om de ondersteuning van mensen en organisaties door middel van de juiste IT-systemen. Hoe kan deze ondersteuning optimaal vormgegeven worden? Belangrijke aandachtsgebieden hierbij zijn informatie-architectuur en business intelligence.


Relatie met de opleidingen

Het aanvullende karakter van de hierboven genoemde invalshoeken wordt gereflecteerd in de opleidingen van ons instituut. Deze hebben een aantal colleges gemeenschappelijk, maar in een aantal opzichten gaan informatici en informatiekundigen hun eigen weg en volgen zij hun eigen programma. De opleiding Informatica staat in het teken van kwaliteit van software, terwijl de Nijmeegse opleiding Informatiekunde draait om de afstemming tussen mensen, organisaties en technologie ("alignment"). Niettemin is het vanwege de nauwe verwantschap tussen beide opleidingen heel goed mogelijk om cursussen te volgen die deel uitmaken van de andere opleiding. Dit kan bijvoorbeeld in de minor van je eigen opleiding. Omdat de opleidingen in één instituut verzorgd worden, zijn ze goed op elkaar afgestemd en is het volgen van een college uit de "andere" opleiding vrij gemakkelijk.

Naast informatica en informatiekunde kun je in Nijmegen nog een andere opleiding doen op het gebied van IT: kunstmatige intelligentie. In deze interfacultaire opleiding werkt het instituut voor Informatica en Informatiekunde samen met het onderwijsinstituut voor Psychologie en Kunstmatige Intelligentie van de faculteit Sociale Wetenschappen. Het vakgebied van de kunstmatige intelligentie richt zich vooral op het ontwikkelen van intelligente systemen en op mens-machine interactie.