Religieuze diagnostiek 

Afgeronde bachelor.

Afgeronde cursus Religies en Zin.

Ingeschreven in de mastervariant geestelijke verzorging

• Kennis van en inzicht in de beginselen en eindtermen van van diagnostiek.
• Kennen van en inzicht in een analytisch model van religieuze zingeving.
• Kennis en inzicht in de waarderingstheorie.
• Initiële vaardigheid in de zelf-konfrontatiemethode (ZKM). 
• Bereidheid tot en vaardigheid in het observeren, communiceren, beoordelen en rapporteren van eigen zingeving in dienst van professionele hulpverlenende communicatie over religie en zingeving.

Het college 'Religieuze diagnostiek' biedt een inleiding in de methodiek van het beschrijven, communiceren en beoordelen van thema's, behoeften en problemen van persoonlijke zingeving in verband met levenbeschouwing en religie. Daarbij wordt allereerst inzicht gegeven in de begripsvorming en methodiek van diagnostiek, waarna een toepassing volgt op religieuze en levensbeschouwelijke vragen die patiënten in een klinische setting kunnen hebben. Vervolgens wordt het religiewetenschappelijk perspectief in de diagnostiek verhelderd door het aanreiken van enkele praktisch-hermeneutische inzichten zoals die analytisch verhelderd worden in het zgn. 'EXCOMO'-model van zingeving dat eerder in het curriculum aan bod is gekomen ('college 'religies en zin').

Vervolgens worden enkele professionele vereisten van religieuze diagnostiek verhelderd. Daaronder vallen theorie- en methodiekgerelateerde, werkveldgerelateerde en beroepsethische normen. Bijzondere klemtoon krijgt echter de persoonsgerelateerde normstelling, zoals die samenhangt met inzicht in de eigen levensbeschouwelijke en religieuze zingeving van de professional, de biografische setting ervan en het professionele belang om dit inzicht als instrument in de observatie van en communicatie met patiënten en cliënten te hanteren.

Als theoretisch uitgangspunt wordt de waarderingstheorie van Hubert Hermans gebruikt, en als praktisch diagnostisch instrument de daarbij behorende zelfconfrontatiemethode (ZKM). De keuze voor dit uitgangspunt is gelegen in de klemtoon binnen de theorie op zingeving, en de goede resultaten die met de methode in korte tijd op cognitief en affectief gebied kunnen worden bereikt. Toepassing van dit instrument wordt  aangeleerd in dyadische onderzoeken die studenten als opdrachten tijdens het semester uitvoeren, telkens zowel in de rol van persoon (client) als die van helper (professional). Voor de analyse van het materiaal wordt eenvoudige software ter beschikking gesteld. In de onderzoeken staat de eigen biografie van de student centraal, toegespitst op vraagstukken van zingeving en levensbeschouwelijke oriëntatie. Daarvan wordt in de groep methodisch verslag gedaan. Een en ander vergt bereidheid om het zelfonderzoek toe te laten en hierover te communiceren; iets dat als een voorwaarde opgevat wordt voor het adequaat functioneren in de stage geestelijke verzorging.

Bouwer, J. (1998). Pastorale Diagnostiek. Modellen en mogelijkheden. Zoetermeer, Boekencentrum. 

De Bruyn, E.E.J., Ruijssenaars A.J.J.M., Pameijer, N.K., & Van Aarle, E.J.M. (2007). De diagnostische cyclus – een praktijkleer. Leuven, Acco.

Hermans, H.J.M. (2001). Self-Narratives. The Construction of Meaning in Psychotherapy. (Paperback) Guilford Publications.

Schilderman, J. (2002). Personal Religion. In: Hermans, C.; Immink, G.; Jong, A. de; Lans, J van de (Eds). Social constructionism and Theology. Leiden, Brill. 211-237.

Schrojenstein Lantman, R. (2007). Levensverhalen in het ziekteproces. Over geestelijke verzorging en interdisciplinaire samenwerking. Dwingeloo, Kavanah.